Τεκμήριο & τεκμαρτό εισόδημα

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΤΕΚΜΗΡΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΤΕΚΜΑΡΤΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ

Προκειμένου να καταπολεμηθεί η φοροδιαφυγή, που είναι και ο πρωταρχικός σκοπός κάθε ευνομούμενου κράτους και να μειωθούν οι κοινωνικές ανισότητες, η φορολογική νομοθεσία προβλέπει τον τεκμαρτό προσδιορισμό του φορολογητέου εισοδήματος. Η χρήση τεκμηρίων στη φορολόγηση των πολιτών αφορά στη δήλωση και φορολόγηση υπαρκτών φορολογικών στοιχείων που όμως δεν είναι απόλυτα ορατά.

Είναι συχνές οι φορές που τα μειωμένα εισοδήματα ορισμένων πολιτών είναι μικρότερα από ότι οι δαπάνες διαβίωσης τους και οι δαπάνες που πραγματοποίησαν για απόκτηση περιουσίας με αποτέλεσμα να μην μπορούν να δικαιολογηθούν. Η διαφορά αυτή έχει προκύψει στην προσπάθεια των ατόμων να αποφύγουν τη φορολογία των εισοδημάτων τους. Τα τεκμήρια έρχονται να καλύψουν ακριβώς αυτή τη διαφορά: να ελέγχεται με ακρίβεια ο κάθε πολίτης και να φορολογείται με βάση τα πραγματικά του στοιχεία. Μέσω των τεκμηρίων, ο φόρος εισοδήματος υπολογίζεται όχι πάνω στα εισπραχθέντα εισοδήματα τα οποία μπορεί να αποκρύπτονται κατά ένα ποσοστό, αλλά με βάση τις δαπάνες διαβίωσης που έχει πραγματοποιήσει κατά τη διάρκεια του έτους καθώς και των δαπανών που αφορούν στην απόκτηση νέων περιουσιακών στοιχείων. Κάθε φορολογούμενος πολίτης, πέρα από τη φορολογία που αφορά στα εισοδήματα τα οποία δηλώνει, έχει να υπολογίζει και έναν επιπλέον φόρο που βασίζεται στα κινητά και ακίνητα περιουσιακά στοιχεία που είναι στην κατοχή του κατά το έτος χρήσης που φορολογείται και έναν ακόμη φόρο που αφορά στις δαπάνες απόκτησής τους. Αυτές οι δαπάνες είναι τα τεκμήρια διαβίωσης και τα τεκμήρια απόκτησης αντίστοιχα.

Τεκμήρια διαβίωσης που φορολογούνται είναι οι  ιδιόκτητες κατοικίες, οι ενοικιαζόμενες σε τρίτους ή εκείνες που έχουν γίνει δωρεάν παραχώρηση σε κάποιο τρίτο άτομο (συνήθως παιδιά ή συγγενείς), η αντικειμενική δαπάνη των ιδιωτικών επιβατικών αυτοκινήτων, όπως ορίζεται κάθε χρόνο από το νόμο και η οποία προσαρμόζεται ανάλογα με το μέγεθος και την παλαιότητα του οχήματος και η οποία αφορά ομοιοτρόπως και τα εταιρικά αυτοκίνητα,  τα δίδακτρα που έχουν καταβληθεί σε ιδιωτικά σχολεία, η αντικειμενική δαπάνη προς οικιακούς βοηθούς, οδηγούς και άλλου είδους βοηθητικό προσωπικό, οι δαπάνες σκαφών αναψυχής και αεροσκαφών ιδιωτικής χρήσης, οι δαπάνες για τις πισίνες κ.α.

Το ελάχιστο ύψος αντικειμενικής δαπάνης αυτού του είδους, ορίζεται από το νόμο στα 3000€ για έναν άγαμο και σε 5000€ για ένα έγγαμο άτομο. Τεκμήρια απόκτησης περιουσιακών στοιχείων είναι η  αγορά ή η χρηματοδοτική μίσθωση αυτοκινήτων και οχημάτων γενικά (leasing), σκαφών αναψυχής και αεροσκαφών, η αγορά κάποιας επιχείρησης, η σύσταση ή ακόμα και η αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου επιχειρήσεων που λειτουργούν είτε ως ατομικές είτε με τη μορφή ομόρρυθμης, ετερόρρυθμης, ανώνυμης ή περιορισμένης ευθύνης εταιρίας.

Επίσης στα τεκμήρια απόκτησης περιλαμβάνεται και η αύξηση του κεφαλαίου μιας ιδιωτικής κεφαλαιουχικής εταιρίας ή κοινοπραξίας . Επιπρόσθετα, η αγορά ή η χρηματοδοτική μίσθωση ακινήτων ή η ανέγερση νέου κτίσματος ή η κατασκευή πισίνας συμπεριλαμβανομένων και των εξόδων μεταβίβασης σε περίπτωση αγοράς από κάποιον τρίτο, περιλαμβάνονται και αυτές στα τεκμήρια απόκτησης.

Τέλος, η χορήγηση δανείων προς τρίτους , η ετήσια δαπάνη για δωρεές, γονικές παροχές ή χορηγίες (άνω των 300€ ετησίως), η απόσβεση δανείων ή πιστώσεων οποιασδήποτε μορφής, συμπεριλαμβανομένων και των αντίστοιχων τόκων, είναι μερικά μόνο από τα τεκμήρια αυτά.

Ωστόσο, έχουν εξευρεθεί αρκετοί τρόποι ώστε η απόσταση μεταξύ πραγματικών και τεκμαρτών εισοδημάτων, να μπορεί να καλυφθεί και να μην περιληφθεί στο ποσό προς φορολόγηση.

Ένας από τους πιο γνωστούς τρόπους είναι οι χρηματικές δωρεές.

Ο λήπτης της δωρεάς οφείλει να δηλώσει στην εφορία στην οποία υπάγεται, το ποσό ή το είδος της δωρεάς που δέχτηκε και να του προσμετρηθεί ο αναλογούν φόρος. Ο φόρος αυτός, προκειμένου να επιβληθεί στο λήπτη και να αφαιρεθεί από το φορολογητέο ποσό του δότη θα πρέπει να αφορά στην παροχή κάποιου περιουσιακού στοιχείου του δεύτερου, να έχει πραγματοποιηθεί χωρίς ανταλλάγματα και να υπάρχουν αποδείξεις τόσο για τη μείωση του περιουσιακού στοιχείου του δότη, όσο και η αντίστοιχη αύξηση του περιουσιακού στοιχείου του λήπτη, μέσα από τα απαραίτητα παραστατικά.